ಸೌದಿ ಅರೆಬಿಯಾದ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ 4000 ವರ್ಷಗಳ ಪುರಾತನ ನಗರವನ್ನು ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದ್ದಾರೆ.
ವಾಯುವ್ಯ ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾದ ಓಯಸಿಸ್ನಲ್ಲಿ 4000 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಕೋಟೆ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಗೋಡೆ ಕಟ್ಟಿ ಅದರೊಳಗೆ ಪಟ್ಟಣ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಜನರು ನಗರ ಜೀವನಶೈಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಪುರಾತತ್ತ್ವಜ್ಞರು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ.
ಅಲೆಮಾರಿಗಳಿಂದ ನಗರ ಜೀವನಶೈಲಿಗೆ ಜನರು ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡರು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ನಗರ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್-ನತಾಹ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಸ್ಥಳವು ಖೈಬರ್ನ ಗೋಡೆಯ ಓಯಸಿಸ್ ಒಳಗೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಮರುಭೂಮಿಯ ಮರಳಿನಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿ ಹೋಗಿತ್ತು.
ಫ್ರೆಂಚ್ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಗುಯಿಲೌಮ್ ಚಾರ್ಲೌಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಪುರಾತನ ನಗರವನ್ನು ಆವಿಷ್ಕರಿಸಿದ್ದು, 14.5 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಉದ್ದದ ಗೋಡೆ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದ್ದಾರೆ.
ಪ್ರಾಚೀನ ತಡೆಗಳನ್ನು ವಸತಿ ಪ್ರದೇಶದ ಸುತ್ತಲೂ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂಘಟಿತ ಆಕ್ಯುಪೆನ್ಸಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಪುರಾವೆಗಳು ಸಿಕ್ಕಿವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 500 ಜನರು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ.
ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ಅರೇಬಿಯನ್ ಪೆನಿನ್ಸುಲಾದ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಗರೀಕರಣದ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಧ್ವನಿಗಳು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 2400-2000ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಕೋಟೆಯು 2.6 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪ್ರದೇಶ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ನಗರ ಕನಿಷ್ಠ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 1500ರಿಂದ 1300ರ ವರೆಗೆ ಇತ್ತು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಚಿಕ್ಕ ಚಿಕ್ಕ ಮನೆಗಳು, ಸಣ್ಣ ಬೀದಿಗಳು ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಇದ್ದವು. ಕಂಚಿನ ಯುಗದಲ್ಲಿ ವಾಯುವ್ಯ ಅರೇಬಿಯಾವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಲೆಮಾರಿ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಈಗಾಗಲೇ ದೂರದ ವ್ಯಾಪಾರ ಜಾಲಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಸಂಶೋಧಕರು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಣ್ಣ ಕೋಟೆಯ ಪಟ್ಟಣಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರುವ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಿತ ಸ್ಮಾರಕ ಗೋಡೆಯ ಓಯಸಿಸ್ಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.